ΒΑΓΓΕΛΗΣ Κ. ΜΠΕΛΤΖΕΝΙΤΗΣ

Η αλήθεια είναι ότι αν έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί κανείς την έκθεση “Αφρός & Φυσαλίδες” που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην Αθήνα, θα έχει και την δυνατότητα να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι την αλματώδη εκτίναξη προς την ποιότητα των ελληνικών αφρωδών οίνων, που έχει συντελεστεί τουλάχιστον τα  τελευταία χρόνια.

Είναι επίσης γεγονός ότι το ελληνικό εμφιαλωμένο κρασί παρουσιάζει χρονιά με τη χρονιά απίστευτη ποιοτική άνοδο, άρα δεν θα μπορούσαν οι αφρώδεις οίνοι να αποτελέσουν εξαίρεση.

 

Τι είναι όμως ο αφρώδης οίνος;

 

Είναι η γνωστή σε όλους μας Σαμπάνια, με την διαφορά ότι δεν μπορεί να αναφερθεί ως τέτοια, αν δεν προέρχεται από την περιοχή της Καμπανίας στη Γαλλία.

Η Σαμπάνια για να πάρει το όνομά της δεν αρκεί μόνο να είναι από την οινοπαραγωγική ζώνη της Καμπανίας, αλλά πρέπει να ισχύουν και μία σειρά άλλων προϋποθέσεων. 

 

Οι ποικιλίες για την παραγωγή της Σαμπάνιας είναι μόλις τρεις. Το λευκό Chardonnay (Σαρτνονέ) και τα ερυθρά Pinot Noir (Πινό Νουάρ) και Pinot Meunier (Πινό Μενιέ). Τα σταφύλια που θα πάρουν μέρος στην οινοποίηση πρέπει να είναι από αξιολογημένα αμπελοτόπια, καθώς επίσης κάτι που αξίζει να γνωρίζουμε είναι ότι η Σαμπάνιες επί το πλείστων είναι μη χρονολογημένες και ανάλογα με το στιλ του κάθε οίκου παραγωγής, μπορεί το κρασί που θα χρησιμοποιηθεί ως βάση να είναι ακόμα και από διαφορετικές χρονιές.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και ο τρόπος οινοποίησής της. Στην αρχή έχουμε την διαδικασία οινοποίησης των κρασιών βάσης με την μέθοδο που έχουμε για όλα τα κρασιά. Στη συνέχεια το κρασί που έχει προκύψει θα μπει σε φιάλες στις οποίες πρώτα έχει εισαχθεί διάλυμα ζάχαρης και μαγιάς, έτσι ώστε να γίνει η δεύτερη ζύμωση και η δημιουργία του φυσικού ανθρακικού. Στη συνέχεια οι φιάλες τοποθετούνται σε βάσεις με το στόμιο προς τα κάτω και σε κλίση περίπου 45 μοιρών, όπου εξειδικευμένοι εργάτες τις περιστρέφουν ανά διαστήματα, για να κατακαθίσουν οι ζύμες.

Αυτό βέβαια σήμερα έχει αντικατασταθεί σε πολλούς οίκους παραγωγής Σαμπάνιας, από ειδικά μηχανήματα.

Το ίζημα που δημιουργείται από την ζύμωση, θα αφαιρεθεί με μια πολύ ιδιόμορφη διαδικασία. Ο λαιμός του μπουκαλιού θα ψυχθεί σε άλμη στους -20 C και προσεκτικά θα αφαιρεθεί το παγάκι με το ίζημα, καθώς και μια μικρή ποσότητα κρασιού. Στο τελικό στάδιο της παραγωγής, η φιάλη θα συμπληρωθεί από το προιόν που χάθηκε με το ίζημα, με το λικέρ απογέμισης, το οποίο είναι οινοπνευματώδη σακχαρούχο διάλυμα και η “συνταγή” του είναι το μυστικό του κάθε οίκου παραγωγής Σαμπάνιας. Αφού το κρασί μείνει να ωριμάσει και να ενσωματωθεί με το σιρόπι απογέμισης, τότε είναι έτοιμη η Σαμπάνια.

 

Κάθε άλλο λοιπόν παρά απλή και εύκολη διαδικασία δεν είναι η παραγωγή του διασημότερου αφρώδη οίνου στο κόσμο.

Με τον ίδιο τρόπο γίνεται και η παραγωγή των υπολοίπων αφρωδών οίνων σε όλο το κόσμο. Αυτόν, θα το συναντήσουμε στην ετικέτα του κάθε οίνου να αναγράφεται ως “Methode Traditionnelle” (παραδοσιακή μέθοδος) καθώς ακόμη και η αναγραφή ως “Μέθοδος Καμπανίας” απαγορεύετε.

Στις υπόλοιπες –εκτός Καμπανίας- αμπελουργικές ζώνες λοιπόν, αρά και στην Ελλάδα, έχουμε αφρώδεις οίνους.

Παρ’ όλο που ο συγκεκριμένος τύπος οίνου θεωρείται –από τους περισσότερους- ως ο βασιλιάς των κρασιών, στην Ελλάδα ακόμα δεν έχει πάρει την θέση που του αρμόζει στην οινική μας κουλτούρα και συνείδηση.

Που μπορεί να οφείλεται αυτό;

Σε πολλά.

 

Θα ακούσει κανείς τόσες θεωρίες επί του θέματος, όση η απόσταση από το ότι είναι ‘’ένα φτηνιάρικο κρασί που ρέει στις πίστες κέντρων διασκέδασης’’ μέχρι ότι είναι ‘’ένα πολύ ακριβό και elegant προιόν για να υπάρχει πάνω στο τραπέζι’’. 

Μπορούμε να εφεύρουμε ένα σωρό δικαιολογίες για να υποστηρίξουμε με σθένος ότι ‘’δεν πίνω Σαμπάνια ή αφρώδη οίνο’’.

 

Δεν μ΄ αρέσουν οι φυσαλίδες...είμαστε όμως από τις χώρες με την μεγαλύτερη κατανάλωση μπύρας !

Στο κρασί δεν μ’ αρέσουν οι φυσαλίδες...βάζουμε όμως κατά κόρον σόδα, sprite ή coca cola !!!

Είμαι από εκείνους που γενικά δεν θέλω ανθρακικό στο κρασί –έστω και φυσικό- ...υπάρχουν και ημιαφρώδεις, που η διαφορά τους είναι στην περιεκτικότητα του φυσικού ανθρακικού.

Είναι ακριβό κρασί...υπάρχουν ποιοτικότατες ετικέτες με λιγότερα από 10 ευρώ. Και ξηρές αλλά και ημίξηρες και ημίγλυκες.

 

Φυσικά και δεν είναι ούτε απαραίτητο ούτε και αναγκαίο να πίνουμε όλοι αφρώδη οίνους. Αυτό όμως που σίγουρα θα μπορούσαμε να κάνουμε πριν αποκλείσουμε την μαγική αίσθηση του “ποπ” που ακούγεται στο άνοιγμα κάθε φιάλης αφρώδη οίνου, είναι να εξετάσουμε ποιος τύπος είναι αυτός που μας αντιπροσωπεύει γευστικά και τότε θα είμαστε σε θέση ή να τον δεχτούμε ή να τον απορρίψουμε. Πρώτα όμως ας γνωρίζουμε τι πίνουμε. Όπως άλλωστε συμβαίνει και με τους ήσυχους οίνους (μη αεριούχοι). 

 

Υπάρχουν ξηροί, ημίξηροι, ημίγλυκοι, λευκοί, ροζέ, αφρώδεις και ημιαφρώδεις. Με τιμές που ξεκινούν κάτω από τα 10 ευρώ και με οινοποιήσεις από τα δικά μας “διαμάντια” όπως Ασύρτικο, Μοσχοφίλερο, Ντεμπίνα, Αθήρι, Μοσχάτο, Σιδερίτη, Αγιωργίτικο και Ξινόμαυρο, αλλά και διεθνής κοσμοπολίτικες όπως Syrah και Chardonnay, είναι κρίμα να περιμένουμε την Πρωτοχρονιά ή τον...γάμο μας για να ανοίξουμε τυπικά έναν αφρώδη οίνο.

 

Ας δούμε όμως τι σημαίνει ο καθένας από αυτούς τους τύπους και πως μπορούμε να τους ξεχωρίσουμε με την πρώτη ματιά, κοιτώντας τη φιάλη.

Αρχίζοντας από το τέλος, η φιάλη των αφρωδών οίνων και της Σαμπάνιας είναι η γνωστή σε όλους μας κλασική φιάλη που ονομάζεται “φιάλη Σαμπάνιας”. Είναι πάρα πολύ ανθεκτική ώστε να μπορεί να αντέχει τις εσωτερικές πιέσεις που δημιουργούνται. Άρα σχεδόν στον απόλυτο βαθμό, έναν αφρώδη οίνο θα τον βρούμε στον συγκεκριμένο τύπο μπουκαλιού και πάντα με τον χαρακτηριστικό μανιταροειδή φελλό, σφιχτοδεμένο με σύρμα.