*Ένας τόσο χειμαρρώδης άνθρωπος, δεν μπορεί παρά χειμαρρώδη να είναι και αυτά που λέει. Για λόγους ευκολίας ανάγνωσης των τόσο σημαντικών απόψεών του, η συζήτηση είναι σε δύο μέρη.
Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ
-Χρησιμοποιείτε κατά καιρούς κάποιους βαρείς χαρακτηρισμούς, όπως “λελέδες” και “λαιφστυλίστες”.
Έχουν κάνει όντως τόσο κακό, κατά την άποψή σας, αυτοί οι άνθρωποι στο κρασί;
Πάρα πολύ μεγάλο κακό, γιατί απομακρύνουν τον πολύ κόσμο από το κρασί!
Υπάρχει φυσικά κίνδυνος, μολονότι δεν ονοματίζω κανέναν, (όχι από φόβο αλλά διότι πιστεύω ακράδαντα ότι γίνεσαι χυδαίος αν αναφέρεις ονόματα) να μου κινήσουν τον πόλεμο τώρα αν μεταφερθούν αυτά που λέω, αλλά ειλικρινά δεν με νοιάζει. Πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα κατάματα. Αυτό που με νοιάζει είναι, τί στην ευχή έχει γίνει; Γιατί;
Και εδώ να σου πω κάτι. Είτε λόγω προχωρημένων πανεπιστημιακών σπουδών, είτε λόγω περιέργειας, είτε λόγω υπαρξιακής ανάγκης να μαθαίνω τα πάντα -όσο αυτό είναι δυνατόν- αφουγγράζομαι τι γίνεται έξω. Είναι δεδομένο ότι το lifestyle σαν έννοια και σαν τάση που προωθούν κυρίως τα media και ως τάση της μοντέρνας ζωής, καταρρέει. Δεν έχει σημασία για ποιους λόγους. Σημασία έχει ότι καταρρέει. Και όπως, συγχώρεσέ μου τον παραλληλισμό, και το frozen yogurt το θυμηθήκαμε 30 χρόνια μετά, που ήταν μόδα στην Αμερική (θυμάμαι πριν 30 χρόνια τον Woody Allen σε μία ταινία να περπατάει στο δρόμο με μια δεσποινίδα και να της λέει για το frozen yogurt), εκεί που υπήρχαν παντού στην Ελλάδα, πόσα έχουν σήμερα δουλειά;
Το lifestyle καταρρέει.
Κι όμως, ο τρόπος προώθησης του καλού εμφιαλωμένου επώνυμου κρασιού στην Ελλάδα, εξακολουθεί κατά ένα μεγάλο μέρος να είναι ''λαιφστυλίστικος''.
Δεν γίνεται, μου φαίνεται τελείως τρελό!
Ένα άλλο πράγμα που θέλω να πω είναι ότι από την αρχή έπασχε το πράγμα. Δηλαδή δεν είναι δυνατόν, όταν κάπου εκεί στα μέσα τις δεκαετίας του ’80 που ξεκίνησε η προώθηση των κρασιών, των λεγόμενων τότε μικρών παραγωγών (κανένα πρόβλημα δεν έχω φυσικά με τους μικρούς παραγωγούς) η προώθηση να έγινε -και μιλώ μετά λόγου γνώσεως, γνωρίζοντας ότι και άλλοι άνθρωποι το πιστεύουν αυτό, αλλά αποφεύγουν να το λένε -ως μια ασχολία που σε κάνει και πολύ “χάι” ή μια ασχολία μοντέρνα ή ως κάτι που θα γινόταν status symbol.
Μια ασχολία που μαζί με τις επισκέψεις στα εστιατόρια κτλ, είχαν γίνει χώροι επίδειξης της νέας μας ταυτότητας. Αυτό, αν μιλούσαμε για μια κοινωνία με μη υγιή εξέλιξη, μπορεί να ήταν “λογικό”, αλλά δεν μπορεί να σκέπτεσαι επαγγελματικά και να προωθείς το κρασί με αυτό τον τρόπο. Την απόλαυση του καλού κρασιού αν την προωθείς με αυτό τον τρόπο δεν θα πείσεις ούτε τον μεγαλοαστό, ούτε την μέση τάξη, ούτε τον μικροαστό, ούτε τον απλό λαό. Ασφαλώς και δεν θα πείσεις ποτέ αυτούς που ανεξαρτήτως τάξεως έχουν μια σταλίτσα μυαλό στο κεφάλι τους!
Αν έχουν μια στάλα μυαλό, μια στοιχειώδη μόρφωση και δεν εννοώ πανεπιστημιακή, θα σου πουν ότι αυτά είναι καραγκιοζιλίκια. Όλα αυτά δεν έχουν καμμιά απολύτως σχέση με την σπουδαία τέρψη που δίνει το κρασί, την πραγματική απόλαυση που αισθάνεσαι και αυτή τη συναρπαστική σαγήνη.
Αυτή η βαθιά γνώση και συγκίνηση που θα σου δώσει το κρασί, δεν έχει καμμιά σχέση με όλα αυτά. Αυτό δεν πετύχαμε στην Ελλάδα. Και γι’αυτό αναπτύχθηκαν τέτοιοι “οινόφιλοι”.
Στις χώρες που οι οινόφιλοι αποτελούν σημαντικό φαινόμενο, όπως στη Γαλλία, στην Ισπανία, στη Γερμανία και αλλού, τι ωραία πράγματα που βλέπεις και αντιλαμβάνεσαι!
Στα οινοποιεία της Γερμανίας όταν τελειώσει ο τρύγος, όπως όμως και σε άλλες χώρες, μαζεύουν τον κόσμο, φωνάζουν μουσικούς και γίνεται γλέντι. Μπορείς να φας στο εστιατόριο που έχουν, να αγοράσεις τα κρασιά τους και να περάσεις καλά. Και το κυριότερο;
Όταν είναι στενεμένοι οικονομικά, γιατί δεν είμαστε μόνο εμείς οι Έλληνες στενεμένοι, επειδή το αγαπούν το κρασί και το αγαπούν γι’αυτό που πραγματικά είναι, κάνουν το παν για να πάνε να πάρουν το κρασί που τους αρέσει. Ξέρουν γιατί τους αρέσει! Να γιατί δεν καταφέραμε, κατά τη γνώμη μου, να κάνουμε τίποτα για το κρασί και έχουμε τώρα αυτή την πτώση.
Αν υπήρχε πραγματική κουλτούρα για το κρασί, δεν θα είχαμε τόσο μεγάλη πτώση στις πωλήσεις. Μπορεί να μη είχε επανέλθει στο καθημερινό τραπέζι κάθε οικογένειας, αλλά δεν θα ήταν και τέτοια η πτώση του σήμερα.
Τι πρέπει να γίνει τώρα;
Πρέπει επειγόντως, είτε τα οινοποιεία ή οι ξεχωριστοί επαγγελματίες, από όποια πλευρά κι αν είναι, να κάτσουν κάτω, να σκεφτούν και να βρουν τον τρόπο. Να καταστρώσουν την στρατιγική του να επανέλθει το κρασί στο καθημερινό τραπέζι κάθε οικογένειας. Εκεί γίνονται τα μεγάλα νούμερα και έτσι δημιουργείς οινόφιλους.
Αφενός αυτό, και αφετέρου να τελειώνουμε επειγόντως με το lifestyle!
Είμαι από αυτούς που πιστεύουν πως το lifestyle είναι μαγικό, από μηδενικό σε κάνει νούμερο. Και μην ακούσω “με τί λεφτά θα υλοποιηθεί μία τέτοια στρατηγική”; Βρίσκονται τα λεφτά. Δεν χρειάζονται και τόσα πια! Κάποτε ήταν πολύ πιο ακριβή η promotion. Όχι social media δεν υπήρχαν τότε, ούτε καν κινητά τηλέφωνα! Σήμερα οι μέθοδοι προβολής κοστίζουν πολύ πιο φθηνά.
-Κάπου εδώ όμως οι οινοπαραγωγοί θα πουν πως η τιμή του κρασιού είναι ήδη στο όριό της. Δεν μπορούν πιο κάτω.
Πρόβλημά τους θα απαντήσω εγώ ως καταναλωτής, όχι ως επαγγελματίας του κρασιού! Όταν, σου λέω και πάλι, έστω και με τις εκπτώσεις που έκαναν προ ημερών σε μεγάλη αλυσίδα Super market, για παράδειγμα το καλό ελληνικό κρασί που είχε 28 ευρώ πήγε στα 23 (παρόλο που ήταν μια καλή έκπτωση), αυτά που πήρα εγώ ήταν γαλλικά. Ξενομανία;
Ας κατηγορηθώ. Έφταναν με την έκπτωση 6,5 ευρώ (Saint Emilion Grand Cru). Επρόκειτο μάλιστα για κρασιά αρκετά πιο πάνω από τον μέσο όρο ποιότητας. Ξέρεις τι αγοράζεις. Δεν είναι το “μεγάλο” κρασί, αλλά είναι ένα πραγματικά πολύ καλό κρασί.
Πρέπει να δούμε λίγο το θέμα της τιμολόγισης. Κρασιά ελληνικά από διεθνείς ποικιλίες φτιαγμένα από κάτι οινοποιούς που μόνο ελάχιστοι τους γνωρίζουν, 35 ευρώ;
Δεν το θέλει ούτε ο Θεός!
Ευτυχώς, κάποιοι οινοποιοί το έχουν αντιληφθεί και προς τιμήν τους, έχουν ρίξει τις τιμές τους αρκετά. Να υπάρχουν όμως οινοποιοί που λένε «εγώ φτιάχνω κρασιά για πλουσίους», φαντάζεσαι μυαλό;
Και είναι και από την νέα γενιά των επιφανών οινοποιών. Κάποιος άλλος έφτιαξε ένα κρασί, 300 ευρώ. Σε μια περίοδο που καίγεται το πελεκούδι, να σου βγάζει ο άλλος τέτοιο κρασί;
Αυτό μου λέει εμένα πως δεν πάμε καθόλου καλά σαν κλάδος. Έστω κι αν είναι μια μεμονομένη περίπτωση, αποτελεί πρόκληση. Να θες αυτή την εποχή να βγάλεις ένα τέτοιο μεγάλο πράγμα, που να θες σαν bodybuilder να φουσκώσεις το “εγώ” σου. Το κοινό που ενδιαφέρεται για αυτούς τους “φουσκωτούς”, είναι πολύ μικρό και περιορισμένο. Έτσι και με το κρασί, ούτε για λόγους παράδοσης γίνεται αυτό, ούτε για λόγους νεωτερικότητας, ούτε για τίποτα. Μόνο από ανάγκη του δημιουργού τους να φουσκώσει το “εγώ” του.
Θα πω και κάτι άλλο. Όταν σ’αυτή την περίοδο της κρίσης κλείνουν τόσα περιοδικά και βγαίνει κάποιο καινούργιο που “προμοτάρει” το κρασί με τίτλο «το Chardonnay στο ντιβάνι της ψυχανάλυσης», ε τότε τι να πω;
Πρέπει να έχουμε μυαλό ανεκδιήγητου ατόμου ή νοητικά λειψού!
Το Chardonnay στο ντιβάνι της ψυχανάλυσης;
Με συμμετέχοντες στη “γευσιγνωσία” ηθοποιούς και παρουσιάστριες της τηλεόρασης;
Πόσο lifestyle πια; Έλεος!
Έχουμε μαύρα μεσάνυχτα!
Έτσι έχουμε φτάσει να πίνουμε, στα εστιατόρια αλλά και στο σπίτι, αναψυκτικά και χύμα κρασί. Να τονίσω πως ούτε το whisky με το φαγητό με βρίσκει σύμφωνο αλλά χαλάλι του. ΧΥΜΑ κρασί να μην πίνουμε και αναψυκτικά. Όπως είναι εξίσου τραγικό να πίνουμε whisky με Coca Cola, το ίδιο τραγικό είναι να πίνουμε χύμα κρασί.
Δεν είναι, πίστεψε με, μόνο η διάσταση του ότι είναι ακριβά τα καλά και επώνυμα κρασιά. Είναι και όλα αυτά που έχουν ξεκινήσει από την αρχή. Πριν από περίπου 20 χρόνια. Το καλό, επώνυμο εμφιαλωμένο κρασί ήταν ΕΞΑΡΧΗΣ ξένο στο φυσικό κοινό του, όλων των κοινωνικών τάξεων και οικονομικού δυναμικού!
-Αυτή η τάση με τις δύσκολες γευσιγνωστικές ορολογίες, πιστεύετε ότι έπαιξε κάποιον ρόλο;
Άσφαλώς ΌΧΙ!
Δεν φταίνε τα μαύρα και τα άσπρα πιπέρια, ούτε το ροζ αλάτι των Ιμαλαίων. Πρέπει επιτέλους να μάθουμε να αναγνωρίζουμε και να περιγράφουμε την ομορφιά ενός κρασιού. Όταν ο άλλος για ΑΝΕΞΗΓΗΤΟ λόγο επιμένει να κρατάει, ακόμα και σήμερα, το ποτήρι λάθος, φταίει η γευσιγνωσία;
Όχι βέβαια.
Με το να βάζεις το Chardonnay στο ντιβάνι και να του κάνεις ψυχανάλυση, δεν τους φέρνεις κοντά. Με τίποτα. Σταματήστε το lifestyle. Διώχνετε τον κόσμο.
Εδώ,με τα χίλια ζόρια καταλάβαμε ότι τα κρασιά της Σαντορίνης είναι εξαιρετικά. Φύγαμε από κει που τα λατρεύαμε μόνο μερικοί “βλαμένοι”. Είναι μάλιστα και ο μόνος τύπος ελληνικών κρασιών που έχουν παραδεχτεί, σε τόσο μεγάλη κλίμακα, οι ξένοι ειδήμονες. Και τώρα μαθαίνω πως πάμε και να καταστρέψουμε αυτόν τον αμπελώνα.
Ε...τί ακριβώς να πω εγώ τώρα;
Να κάνω μια παρένθεση μόνο. Ως λάτρης των κρασιών της Σαντορίνης που είμαι, οφείλω να πω ότι σε πολλά συμφωνώ με τον κ.Σιγάλα. Και σε πράγματα που αφορούν την κατάσταση του κρασιού στη Σαντορίνη, αλλά και γενικά στην Ελλάδα και στους τρόπους προβολής τους. Ο κ.Σιγάλας έχει πει μερικά ουσιαστικά πράγματα και νομίζω πως πρέπει να τον ακούμε σ’αυτά, γιατί δεν χαρίζεται. Για το μεγάλο θέμα του Σαντορινιού αμπελώνα, να πω μόνο ότι οι εκάστοτε πολιτικές εξουσίες, ποτέ δεν κατάλαβαν τί επιχειρηματικό βάρος μπορεί να έχει ένας τέτοιος κλάδος της οινοποιίας. Και μάλιστα μια περιοχή όπως η Σαντορίνη, που πέρα από όμορφος και εντυπωσιακός τόπος, έχει και τον μοναδικό τύπο κρασιού που δέχονται τόσο εύκολα οι ξένοι.