ΒΑΓΓΕΛΗΣ Κ. ΜΠΕΛΤΖΕΝΙΤΗΣ

Το Ασύρτικο, κατά γενική ομολογία, είναι η κορυφαία ποικιλία στην Ελλάδα. Κατάγεται από την Σαντορίνη, όπου συναντούμε και την καλύτερη έκφρασή του.

 

Δεν μπορεί κάποιος να την χαρακτηρίσει ως αρωματική ποικιλία, καθώς έχει μέτρια ως μικρή δυναμική, με αποχρώσεις εσπεριδοειδών και σε κάποιες περιπτώσεις κιτρινοπράσινων εξωτικών φρούτων (ανανά). Το πέρασμά του από βαρέλι, κάτι που το Ασύρτικο επί το πλείστων της Σαντορίνης έχει μεγάλη αγάπη, θα του φέρει ζωηρά αρώματα από μέλι, ξηρό καρπό και ξύλο βαρελιού.

 

Αυτό που αναγνωρίζει κανείς στο Ασύρτικο, είναι η απίστευτη δομή του. Πιο απλά, η σύστασή του, που του έχει χαρίσει και αυτή την αναγνωρισιμότητα ακόμα και εκτός ελληνικών συνόρων.

Χαρακτηρίζεται από μεγάλη στιβαρότητα, συγκλονιστική οξύτητα, μεγάλο αλκοολικό βαθμό (μπορεί να δώσει κρασιά με 15-16% alc.) λόγω των σακχάρων του και απαράμιλλη μεταλλικότητα εκφραζόμενη κυρίως από αλμύρα και θαλασσινή αύρα.

 

Μεγάλος αλκοολικός βαθμός και συγκλονιστική οξύτητα. Δύο στοιχεία που είναι σχεδόν οξύμωρο να τα συναντήσουμε μαζί. Αυτό γιατί το σταφύλι όσο ωριμάζει, άρα αποκτά σάκχαρα (ζάχαρη), τα οποία είναι αυτά που με την ζύμωση του μούστου μετατρέπονται σε αλκοόλ, χάνει την οξύτητα της νιότης του.

Το Ασύρτικο, λες και το έχει αγγίξει ο Μίδας, καταφέρνει να κρατήσει την οξύτητά του σε δυσθεώρητα επίπεδα, ακόμα και στο μέγιστο της ωριμότητάς του, μιας και σ’ αυτήν οφείλεται η δυνατότητα των λευκών κρασιών να παλαιώνουν. Όσο πιο ζωηρή είναι η οξύτητα, τόσο πιο μεγάλο είναι το δυναμικό παλαίωσης.

Βαθιά παλαίωση, δυνατό αλκοόλ, σφιχτοδεμένη δομή και έντονο μεταλλικό στοιχείο. Τόσο απλά, τόσο μαγικά, τόσο “ασύρτικα”.

 

Ποικιλία με εύκολη προσαρμοστικότητα στις κλιματολογικές συνθήκες αλλά και στο έδαφος, καθώς και με αρκετά “αντισώματα” στις ασθένειες. “Μετανάστευσε” από την Σαντορίνη με εισήγηση της Δρ. Σταυρούλας Κουράκου-Δραγωνά, που την ήθελε στην Β. Ελλάδα -όπως μου είπε ο οινοποιός Βαγγέλης Γεροβασιλείου στη συζήτηση που είχα μαζί του- για να συμπληρώσει τις λευκές αρωματικές μεν ποικιλίες, χωρίς ωστόσο ιδιαίτερο “σώμα” και οξύτητα, παίρνοντας μέρος σε blend που σήμερα μας δίνουν από τα πιο σπουδαία λευκά κρασιά στην Ελλάδα και όχι μόνο.

 

Οι σπουδαιότερες εκφράσεις αυτών των οινοποιήσιμων συνδυασμών είναι μαζί με Sauvignon blanc, που φτάνει στα όρια του must πλέον στην Ελλάδα, καθώς επίσης και ο πολύ ευτυχισμένος “γάμος” με την Μαλαγουζιά που έχει “τεκνοποιήσει” κάποια εξαιρετικότατα κρασιά.

 

Φυσικά το σταφύλι δεν άργησε να “δείξει” τις δυνατότητές του και μακριά από την Σαντορίνη, αρχίζοντας να οινοποιείται και μονοποικιλιακά και να απαντάται πλέον σήμερα σχεδόν σε όλη την ελληνική επικράτεια, αφήνοντας ίσως μόνο στο Ροδίτη, τα σκήπτρα της πιο πολυφυτεμένης ποικιλίας.

 

Θα το συναντήσουμε στους νομούς Καβάλας, Δράμας, Χαλκιδικής -από όπου και ξεκίνησε- Λαρίσης, Βοιωτίας, Ευβοίας, Φθιώτιδας, Αττικής, Λακωνίας, Κρήτης και φυσικά Κυκλάδων.

 

Είναι ο κύριος εκφραστής της ζώνης Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης Σαντορίνη:

• Για τους ξηρούς, μονοποικιλιακούς οίνους από 100% Ασύρτικο

• Για τους ξηρούς, πολυποικιλιακούς οίνους από τουλάχιστον 75% Ασύρτικο, Αθήρι και Αηδάνι

• Για τους γλυκούς οίνους Vinsanto από τουλάχιστον 51% Ασύρτικο, μαζί με μικροποσότητες άλλων ποικιλιών του νησιού (συνήθως Αθήρι, Αηδάνι και Μαυράθηρο).

 

Συμμετέχει επίσης στις ζώνες:

• Π.Ο.Π Πλαγιές Μελιτώνα, για τους λευκούς οίνους από Ασύρτικο, Αθήρι, Ροδίτη

• Π.Ο.Π Μονεμβασιά-Malvasia, για τους γλυκούς οίνους από Μονεμβασιά, Ασύρτικο, Ασπρούδα, Κυδωνίτσα

• Π.Ο.Π Πάρος, για τους γλυκούς οίνους από Μονεμβασιά 85%, Ασύρτικο

• Π.Ο.Π Ρόδος, για τους λευκούς ξηρούς οίνους από τουλάχιστον 70% Αθήρι, Ασύρτικο, Μαλαγουζιά

 

Στις υπόλοιπες περιοχές το βρίσκουμε ως  Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη ή Τοπικός Οίνος με διαφορετικές εκφράσεις ως κρασί σε κάθε τόπο, αρκετά ηπιότερο ως προς την οξύτητα, το “σώμα” και τη δομή από τη Σαντορίνη, αλλά με πιο φρουτώδη (εσπεριδοειδή, λάιμ, πράσινο μήλο, αχλάδι, ροδάκινο, ανανά, μάνγκο, πεπόνι), ανθικά (λεμονανθούς, γιασεμί, νυχτολούλουδο) και βοτανικά αρώματα (χαμομήλι, φύλλα πράσινου τσαγιού).

 

Είναι κρίμα για την ποικιλία, αλλά και για το κρασί, να μπούμε σε σύγκριση για το πιο Ασύρτικο είναι το καλύτερο. Της Σαντορίνης ή της ηπειρωτικής Ελλάδας. Το θέμα είναι απλό. Είναι δύο διαφορετικά κρασιά.

Το Ασύρτικο Σαντορίνης είναι σε άλλο επίπεδο και φυσικά εκτός σύγκρισης από αυτό εκτός του νησιού. Όπως έχει πει και ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου “είναι μοναδικό και δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα. Πως να το κάνουμε”.

 

Το ίδιο το σταφύλι οριοθέτησε αυτή τη διαφορά, με το τρόπο έκφρασής του και την ένταση που παρουσιάζει στην γενέτειρά του και την ηπιότητα μακριά από αυτήν.

Υπάρχουν καλά, λιγότερο καλά, αξιόλογα, εκπληκτικά και κρασιά που με κλειστά μάτια ίσως τα περάσεις και ως Ασύρτικά Σαντορίνης. Δεν παύουν όμως να είναι διαφορετικά. Το μόνο που μπορούμε, είναι να έχουμε τη Σαντορίνη ως πήχυ για μέτρο σύγκρισης. Προσωπικά εγώ όμως δεν βρίσκω το λόγω εξυπηρέτησης αυτού.

 

Χαρακτηριστικά σταφυλιού

Το Ασύρτικο είναι παραγωγική, ζωηρή και με βλάστηση που παρουσιάζει μεγάλη ευρωστία. Είναι ιδιαιτέρως ανθεκτική στις περισσότερες ασθένειες και στη ξηρασία. Το τσαμπί του είναι μεσαίου προς μεγάλου μεγέθους κυλινδρικού σχήματος και η ρώγα του επίσης μεσαίου μεγέθους, σφαιρική με χρυσοκίτρινο χρώμα, μαλακιά, ζουμερή σάρκα και υπόξινη γεύση. Το βάρος κάθε τσαμπιού είναι περίπου 300-350γρ.

Η βλάστηση του Ασύρτικου ξεκινά στις αρχές Απριλίου και η ωρίμανσή του κορυφώνεται μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου.

Η στρεμματική του απόδοση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί μεγάλη καθώς κυμαίνεται από 300 ως 400κ/στρ. αναλόγως την περιοχή. Αυτός είναι και ένας ακόμη λόγος για την ποιότητα του κρασιού.

Λιγότερη παραγωγή περισσότερη ποιότητα.